Hoe kunnen we het zelfherstellende vermogen van het lichaam gebruiken voor nieuwe therapieën? En hoe communiceer je over dit vakgebied, regeneratieve geneeskunde genaamd, met mensen die er misschien wel niets vanaf weten? Het project uu.nl/helpdeskrm vormt hier een mooi antwoord op – letterlijk en figuurlijk! We spraken met programmanager Ria Matthijssen (Regenerative Medicine Utrecht) over de noodzaak van wetenschapscommunicatie en het belang van het inleven in je doelgroep.
Wil je jezelf introduceren?
Ik ben Ria Matthijssen, programmamanager Regenerative Medicine Utrecht. Binnen ons strategisch programma zijn wetenschappers van het UMC Utrecht, UU en het Hubrecht Instituut bezig om nieuwe regeneratieve behandelingen te ontwikkelen voor mens en dier. Ik help onderzoekers onder andere met de communicatie over hun onderzoek, want er is genoeg te vertellen, maar het kan ook lastig zijn om dat goed over te brengen.
Waarom is het volgens jou belangrijk de samenleving te betrekken bij onderzoek?
De COVID-19-pandemie laat zien dat het niet vanzelfsprekend is dat wetenschappelijke kennis door mensen zomaar wordt aangenomen of aanvaard. Het heeft laten zien dat er echt goede communicatie en public engagement op het gebied van wetenschap nodig is om te voorkomen dat mensen te veel in hun eigen belevingswereld blijven hangen. Het ultieme doel van onze afdeling is om regeneratieve behandelingen te ontwikkelen. Maar stel dat die er komen zonder dat er van tevoren voldoende over gecommuniceerd is? Dan is er een kans dat blijkt dat mensen er niet aan toe zijn of de behandelingen niet willen. Daarom willen we een breed publiek vroeg bij het proces van wetenschap betrekken.
Ervaar je zelf ook een meerwaarde in het betrekken van (delen van) de samenleving? Zo ja, welke?
Het ontwikkelen van therapieën kan eigenlijk niet zonder je publiek te betrekken. Patiëntparticipatie is iets van de laatste jaren; we kijken nu meer of de belangen van de doelgroep aansluiten bij wat wij ze kunnen bieden. Soms lijkt een ontwikkeling voor onderzoekers niet heel bijzonder of spectaculair, maar kan het patiënten wel erg helpen. Dat geeft veel voldoening. Natuurlijk moet je daarin een balans vinden: aan de ene kant wil je patiëntgericht handelen, maar van sommige uitvindingen kun je van tevoren niet weten dat je ze bedenkt. Er moet dus ook ruimte zijn om te exploreren en tot door- wetenschap-gedreven ontdekkingen te komen.
Wat zijn je plannen met het toekenningsbedrag uit het fonds Gewaardeerd! ?
Het heeft bijgedragen aan het opzetten van een helpdesk over regeneratieve geneeskunde, HelpdeskRM. Dit is een interactieve website waar vragen worden beantwoord over regeneratieve geneeskunde. Iedereen kan vragen insturen, en vervolgens zorgen wij ervoor dat experts ze beantwoorden. Zo willen we een betrouwbaar antwoord geven op vaak voorkomende vragen en deze informatie toegankelijk maken voor iedereen. Op die manier hopen we mensen te informeren die mogelijk zelf te maken krijgen met regeneratieve geneeskunde, of simpelweg nieuwsgierig zijn.
Heb je een praktische tip of les over het organiseren van wecom/pe-initiatieven die ook relevant kan zijn voor andere onderzoekers?
Voor mij was het een eyeopener om te denken vanuit de persoon voor wie je schrijft: wie is je publiek en wat wil diegene weten? Schrijven voor een niet-wetenschappelijk publiek volgt een hele andere structuur dan wetenschappelijk schrijven: je begint namelijk met de conclusie, en legt vervolgens uit hoe je daar bent gekomen. Toen we de eerste antwoorden schreven voor de helpdesk, benaderden we de vragen nog op een wetenschappelijke manier. We begonnen met achtergrondinformatie en bouwden langzaam op naar een conclusie. Maar een lezer wil direct het antwoord weten en leest bij interesse misschien verder voor aanvullende informatie. Ook inhoudelijk moet je je verplaatsen in de ander. Ga niet uit van wat jij wil vertellen, maar vraag jezelf af: wat wil de ander over dit onderzoek weten? Het kost moeite om op die manier vanuit de ander te denken, maar het is wel ontzettend belangrijk in wetenschapscommunicatie.
Wil je zien hoe Regenerative Medicine Utrecht te werk gaat in het toegankelijk formuleren van wetenschappelijk-betrouwbare antwoorden? Of misschien wil je zelf wel een vraag stellen over regeneratieve geneeskunde? Neem dan een kijkje op uu.nl/helpdeskrm